Kleur bepaalt de stemming. Niet de verkiezingen, wel de psyché, het gevoel, de mate waarin je vrolijk bent of eerder down wanneer je in een ruimte bent. Dat is echt niet zo zwart-wit als je zou denken. In ons onderbewustzijn schuilt de oorsprong van die kleurenpsychologie en na het lezen van dit stukje kijk je bewust en anders naar elke kleur in je omgeving. 

Primaire kleuren, warme kleuren en koude kleuren

De basis van heel wat kleurenverhalen begint met rood, blauw en geel. Door die basiskleuren of primaire kleuren te mengen kan je in theorie vrijwel elke andere kleur creëren. Deze twee zinnen kloppen niet helemaal, want er bestaan uiteenlopende technieken en manieren om een kleur te ‘maken’. Verf, drukinkt of de kleuren in een beeldscherm, je voelt dat het niet zomaar identiek is, dus noodgedwongen focussen we vanaf hier vooral op het effect van de belangrijkste (verf)kleuren in een ruimte. 

Interessant om weten is dat er koude en warme kleuren bestaan. Elke tint kan door te mengen één of andere richting uitgaan maar in grote lijnen zijn blauw, groen en paars eerder koude kleuren die meer afstand veroorzaken dan hun warme tegenhangers geel, oranje en rood. Die muur die op je afkomt? Ja hoor, het is meer dan louter inbeelding.

Wat is het effect van elke kleur? 

Geel is verwant aan zonlicht en activeert onze hersenen. Om die reden is het een goede kleur wanneer je gevaar wil signaleren, en populair in reclame of in het verkeer. Je wordt er wakker van. Geel roept als het ware dat het tijd is om aan de slag te gaan, en dus krijgen creativiteit en fantasie er een impuls door. Opstaan! 

Rood associëren we met de kleur van rijp fruit. Ooit was het cruciaal dat op te merken en vandaag blijft rood daardoor een belangrijke signaalkleur. Het maakt je een tikkeltje onrustig, jaagt je hartslag de hoogte in (echt!) en dwingt ons tot actie. Het duwt andere kleuren naar de achtergrond (eten is een basisbehoefte) en wordt om die reden ook als remlicht gebruikt. 

Oranje houdt het midden tussen beide en is aangenaam activerend. Of dacht je dat het toeval was dat heel wat ‘call to actions’ er oranje uitzien? Net genoeg rood om iets te laten starten, net genoeg geel om die hartaanval te voorkomen. Groen is dan weer de rustigste van alle kleuren. Nooit schreeuwerig, nooit irriterend en met een kalmerend, rustgevend effect op lichaam en geest. Veilig en heilzaam. Gezond, groeiend, duurzaam en trouw. 

Blauw is de kleurpsychologische tegenhanger van rood. Passief, intelligent, kalm, koel en rustig. Banken, politici en dataverzamelaars gebruiken die associatie graag om zichzelf een beter imago aan te meten. Blauw is de kleur die kwade krachten buitenhoudt, zoals de Griekse ‘mati’ die beschermen tegen het boze oog, of de blauwe luiken voor de vensters van witte huisjes. 

Paars combineert blauw en rood. Met een roder of blauwer accent kan het warmer en levendiger of koeler en passiever lijken maar het is altijd een compromis dat naar nostalgisch neigt. Een tikkeltje chic ook, majestueus en magisch. Het nichtje van paars, roze, is onterecht een vrouwelijk cliché geworden en laat zich graag associëren met een opgewekt, vrolijk en jeugdig optimisme. 

Bruin zet je opnieuw met beide voeten op de grond. Warm en zeker, eenvoudig, natuurlijk en een tikkeltje nederig, bruin is de kleur van de armoede, de aarde en de schors van bomen. O, en bruin wordt door UPS bewust gebruikt om hun wagens minder snel vuil te laten lijken. 

Wit staat voor zuiverheid en onschuld. Heilig en puur bijna, en niet toevallig ook klinisch. Een blanco blad, waarop veel mogelijk is. Wit is de optelsom van alle andere kleuren en weerkaatst het licht het best. De natuurlijke tegenhanger is zwart, of het ontbreken van alle kleuren en een gebrek aan licht. Zwart domineert, is sterk, krachtig en zelfverzekerd. ‘The little black dress’ is niet toevallig ‘black’. 

Dan lijkt grijs de veilige en onpartijdige keuze. Net zoals paars kan het een richting uitgaan waar wijsheid, een beetje mysterie en ervaring in lijken te schuilen. 

En wat betekent al die kleurenpsychologie voor de verfkleur op de muur? 

In elk geval dat eerst even nadenken nooit een overbodige luxe is. Net zomin als een professional uitnodigen om zijn of haar zegje te doen. Niemand beweert bovendien dat één kleur zaligmakend moet zijn, integendeel. Kleuren werken emoties in de hand en bespelen het gemoed maar je kan er nog een extra dimensie aan toevoegen door op de juiste plaatsen met accenten te werken. 

Een lange, smalle kamer lijkt korter als de achterwand een sterke kleur heeft terwijl een brede ruimte net smaller wordt als de twee zijwanden opvallender gekleurd zijn. Lichte kleuren vergroten de ruimte, net als koude kleuren, terwijl donkere, warme kleuren een kamer kleiner laten lijken. Gebruik kleuren vanaf nu dus met hun invloed op de mens, de kijker, de bewoner, de werkkracht … in gedachten.